Ekowychowanie: od drewnianych klocków po mobilność w drodze do szkoły i pracy
Prawda, że walka z ociepleniem klimatu to nie akcja jednorazowa, ale potrzeba zmiany stylu życia i prawdziwa rewolucja w codzienności, dociera do nas powoli. Dla nas dorosłych to wciąż oswajana nowość, dla naszych dzieci będzie to już nowa normalność. Dlatego warto je wdrażać do potrzeby życia w duchu zrównoważonego rozwoju od najwcześniejszego okresu życia.
Przekonanie do zachowań ekologicznych zaczął w nas kształtować na serio smog, a umocniła potrzebna segregacja śmieci. Dopiero jednak ostatnie anomalie pogodowe, w tym huragany, lokalne powodzie i im podobne zjawiska atmosferyczne zaczęły nas przekonywać, iż potrzeba szybkiego powstrzymania procesu ocieplania się klimatu to nie jakieś fanaberie fundamentalistów ekologii, ale potrzeba, od realizacji której zależą losy Planety. Przekonanie to zaś z pewnością ugruntuje gwałtownie drożejąca energia.
Powoli dociera też do nas prawda, że proces hamowania tego procesu, a następnie przywrócenie na stałe neutralności klimatycznej całkowicie odmieni styl naszego życia. Nie tylko gospodarka będzie musiała przestawić się na system obiegu zamkniętego – tak oszczędnie sięgać po surowce i inne zasoby naturalne, by korzystać z nich po wielokroć, ale i my sami będziemy musieli wdrożyć jako standard zero waste – czyli niemarnowanie nie tylko żywności, ale i innych dóbr materialnych, korzystanie do maksymalnych rozmiarów ze źródeł energii odnawialnej, przywracanie przedmiotom drugiego życia czy powszechne korzystanie z współdzielenia w miejsce powszechnej własności indywidualnej.
Najpierw dobry wzór, potem rozmowy
Jak na portalu nowaera.pl pisze Joanna Szulc, „Wychowanie w duchu ekologii pozwala dziecku zrozumieć, jak wspaniały i złożony jest świat. Wyrabia wrażliwość i odpowiedzialność społeczną. Sprzyja także realnym oszczędnościom i zrównoważonemu życiu. Nic dziwnego, że troskliwi rodzice i opiekunowie starają się wprowadzać do wychowania elementy edukacji ekologicznej”.
Ekorodzicielstwo polega na świadomym budowaniu środowiska dziecka – zarówno tego materialnego, jak i składającego się ze świata wartości. Drewniane klocki zamiast plastikowych – a przy okazji wyjaśnianie, jak szkodliwy dla środowiska jest plastik. Kosmetyki bez chemii – nie dlatego, że taki szampon nie szczypie w oczy, ale i łatwo poddaje się degradacji. Mycie zębów przy zamkniętym kranie – a przy okazji wyjaśnianie dlaczego woda, zwłaszcza słodka jest tak ważna dla wszystkich ludzi. Przykłady można mnożyć, a fundamentem budowania takich wartości jest potrzeba bycia eko, czyli w zgodzie z naturą, a nie bezduszne nakazy i zakazy.
Dowiedz się:
Do elektryfikacji systemów ogrzewania w domach, które dopiero powstają skłaniają inwestorów przepisy. A jak z tym jest w domach już użytkowanych?
„Ale nauka myślenia o środowisku naturalnym to także okazja, by wprowadzać najmłodszych w świat ponadczasowych wartości, takich jak piękno, dobro, szacunek dla ludzi, odpowiedzialność za słabszych czy mądre zarządzanie dobrami. Na świadomość ekologiczną składa się przecież znajomość praw fizyki, matematyki i ekonomii, wiedza z zakresu nauk przyrodniczych, a także istotne wątki filozofii, etyki, nauk prawnych i społecznych. Aby stać się prawdziwym ekologiem, trzeba mieć w sobie ciekawość świata, wrażliwość, odpowiedzialność i rozwagę. To wszystko cechy dobrego człowieka, dobrego obywatela”, podkreśla Joanna Szulc.
Najpierw dobry wzór, potem rozmowy
W nauczaniu dziecka ekologii podstawą jest kształtowanie dobrych nawyków – dzieci uczą się głównie przez obserwowanie i naśladowanie rodziców i innych osób. W sposób naturalny zaczną więc segregować śmieci, oszczędzać wodę czy prąd, gdy takie postawy zaobserwują u dorosłych. W przyszłości zaś np. preferować żywność ekologiczną czy wycieczki rowerem zamiast jazdy do lasu samochodem.
Przeczytaj:
Wszyscy musimy włączyć się w walkę o zahamowanie ocieplania się klimatu i jak najszybsze przywrócenie neutralności klimatycznej naszej Planety. Wymaga to zaledwie korekty w stylu naszego życia, ale za to przyniesie oszczędności w finansach i poprawę zdrowia.
https://zielona-eskadra.pl/ocieplenie-klimatu-zaczyna-sie-w-domu-jak-na-co-dzien-dbac-o-srodowisko/
Im dziecko starsze, tym bardziej powinniśmy wspierać edukację rozmowami na temat potrzeby dbania o środowisko.
„Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej zauważają, że współcześnie dzieci mało wiedzą o pochodzeniu żywności. Skąd się bierze mleko? Z kartonu! Skąd chleb? Ze sklepu! Nie rozumieją tego, że człowiek uprawia ziemię oraz hoduje i łowi zwierzęta, a następnie z tych źródeł czerpie pokarm dla siebie. Mówmy dzieciom prawdę. Jajko złożyła kura. Ser powstał z mleka od krowy. Marchewki wyrosły w ziemi, którą ktoś podlewał i nawoził. Banany podróżowały statkiem, a jabłka rosną niedaleko naszego domu. Z takich informacji płyną ważne wnioski. Np.: żywności nie wolno marnować, szczególnie tej pochodzącej od zwierząt, którym wiele zawdzięczamy. Owoce i warzywa lepiej kupować od rolników, którzy dbają o ziemię i nie stosują sztucznych nawozów. Warto kupować to, co rośnie lokalnie, a nie to, co trzeba transportować statkiem czy samolotem – spaliny zanieczyszczają przecież środowisko”, poleca Joanna Szulc.
W stronę zrównoważonego życia
Dawanie dobrych wzorów jest więc podstawą. Jeśli sami zmienimy swój styl życia, na proekologiczny to dla edukacji ekologicznej dzieci wiele więcej nie będzie trzeba.
Musimy być przy tym sami świadomi faktu, że dieta generująca jak najmniejszy ślad węglowy czy pilnowanie, by nie marnować jedzenia, to tylko fragment większej całości, którą można by ująć wspólnym określeniem – zrównoważone życie. To w istocie przeniesienie na grunt prywatny tego, co dzieje się w publicznych dziedzinach naszego życia. Działania mające ograniczyć wpływ na ekosystem podejmowane są bowiem w każdym aspekcie ludzkiej aktywności. Mamy więc zrównoważone budownictwo czy zrównoważoną turystykę. To pierwsze zmierza np. w stronę zeroenergetyczności, a w turystyce zero waste przejawia się np. takimi wskazówkami: zwiedzaj okolicę rowerem lub pieszo, w dalszą podróż wybierz się pociągiem, poproś obsługę hotelu, by nie wymieniała pościeli i ręczników każdego dnia, wykorzystuj w pełni lub zabieraj z sobą napoczęte minikosmetyki, wychodząc z pokoju wyłącz urządzenia elektryczne, czy kupuj i korzystaj z usług lokalnych mieszkańców.
Dowiedz się:
Coraz bardziej przekonujemy się, że to co ekologiczne, jest też ekonomiczne. Jeśli nie od razu, to w dłuższej perspektywie. Nie inaczej jest z wymianą samochodu napędzanego benzyną, olejem napędowym czy nawet gazem na elektryka. Przekonaj się, że teraz jest dobry czas, by to zrobić.
Właśnie chodzi o to, że chcąc wieść zrównoważone życie – a skoro ponad 80 proc. badanych Polaków chce być eko, to takie życie wieść chcemy w zdecydowanej większości – powinniśmy przestawić swój sposób myślenia. Gdy podejmujemy określony rodzaj aktywności, zamiast kierować się utrwalonymi nieraz stereotypami, automatycznie analizujemy – podobnie jak robi się to w gospodarce zrównoważonego rozwoju – jak można to zrobić, ograniczając szkodliwy wpływ tej aktywności na ekosystem.
– Każde nasze działanie ma wpływ na nasze otoczenie, innych ludzi, planetę, więc niezbędne jest świadome podejście do konsumpcji. Marka NIBE jest głęboko przeświadczona o tym, że pro-ekologiczność i ideologia zero waste nie jest tylko modnym trendem, ale zjawiskiem i stylem bycia, dzięki któremu wszystkim nam będzie się żyło lepiej – komentuje Magda Turecka, Ekspert marki NIBE.
Żyj ekologicznie, ale i rozwiązuj problemy
Dieta ograniczająca ślad środowiskowy, segregowanie śmieci, oszczędzanie prądu i wody, to działania wymagające systematyczności i przynoszące w walce z ociepleniem klimatu tzw. efekt skali związany z masowością i systematycznością zmian w naszym stylu życia. Efekt natychmiastowy dają natomiast działania określane wspólnie jako termomodernizacja.
Na termomodernizację nigdy nie jest za wcześnie, ani nigdy za późno. Oczywiście najlepiej problem rozwiązać kompleksowo – przy budowie domu czy budynku wielorodzinnego albo przy jego poważnym remoncie – ale nawet jeśli już mamy dobre (czytaj: ekologiczne i oszczędne) źródło ciepła, ocieplone ściany, szczelne nowoczesne okna i równie szczelne nie przepuszczające ani decybeli, ani energii cieplnej drzwi, to zawsze można jeszcze coś udoskonalić. Choćby wykorzystać nowoczesne technologie do lepszego sterowania ciepłem i wentylacją (wygoda, ale często oszczędności, które szybko zwrócą wydatek), czy poprawić komfort obsługi wykorzystując w tym celu aplikację w smartfonie.
Dowiedz się:
Wszystkie kraje Unii Europejskiej realizują program Green Deal (Zielony Ład), który m.in. zachęca do korzystania z pomp ciepła. Ten dobry klimat dla pomp ciepła stara się jak najlepiej wykorzystać białostocka NIBE-BIAWAR. Przeczytaj, w jaki sposób i jak na tym korzystają klienci Firmy.
Oczywiście w przypadku pomp ciepła to sterownik urządzenia jest inteligentny i to on pozwala na mądre i oszczędne zaprogramowanie pracy systemu. Za to apka dodaje do ekonomii element komfortu – ułatwiając i czyniąc mobilnym funkcję sterowania pompą ciepła.
Jak mawiają fachowcy – nawet jeśli nie zbuduje się od razu zeroenergetycznego i inteligentnego domu, to do takich jego właściwości dochodzić można etapami.
Najpierw więc np. pompa ciepła zamiast węglowego pieca.
– Pompy ciepła są jedynym efektywnym urządzeniem grzewczym likwidującym w pełni niską (przypowierzchniową) emisję zanieczyszczeń powietrza. Dodatkowo są to urządzenia niezwykle komfortowe, bezpieczne i tanie w eksploatacji, ponieważ spośród wszystkich urządzeń grzewczych osiągają najwyższą klasę efektywności A++. Co więcej, w ostatnich latach na zakup pompy ciepła można otrzymać dofinansowanie w ramach rządowych programów wsparcia takich jak Czyste Powietrze, czy już wkrótce nowego programu Moje Ciepło. Można też skorzystać z promocji na odnawialne źródła energii, które dostępne są na rynku. Jedną z nich jest akcja Szwedzka Promocja do pomp ciepłą NIBE, finansowana przez firmę NIBE-Biawar – wyjaśnia Magda Turecka
Być może przyszedł też już czas, by wymienić samochód napędzany tradycyjnym paliwem na pojazd o napędzie elektrycznym?
Możemy też określić sens tych zmian: choć na wstępie wiążą się z wydatkami, pozwalają nam odnieść bezpośrednie korzyści ekonomiczne (mniejsze wydatki na ogrzewanie czy wentylację lokum, tańsza eksploatacja elektrycznego auta) i dają nam pozytywne efekty ekologiczne; mniej produkowanego ciepła, to wkład w hamowanie procesu ocieplania się klimatu, co grozi zagładą całej naszej cywilizacji. Pośrednio też mamy z tego aspektu korzyści: mniejszemu śladowi węglowemu niemal zawsze towarzyszy jako efekt mniejsza emisja co oznaczy, że korzysta na tym nasze zdrowie, a także otoczenie: zieleń, woda itp.
To także działania, które nie pozostaną bez wpływu na nasze dzieci: sposób myślenia o świecie, stawianie na określone wartości czy i ich wybory w przyszłości gdy już się usamodzielnią. Założą rodziny, będą budować domy, prowadzić gospodarstwo domowe, kupować samochody.
Zbigniew Biskupski