A w Święta – dużo radości, za cenę… małego śladu środowiskowego!
Świąteczna gorączka opanowała już praktycznie wszystkich: zakupy, prezenty, przygotowywanie potraw. Trudno w tym wszystkim – a jednak trzeba – trochę opanować ten amok i przypomnieć swoje deklaracje: chcemy być bardziej ekologiczni. A być powinniśmy takimi nie tylko na co dzień, ale i… w święta.
Celowo odwracam o 180 stopni znane powiedzenie o byciu czy robieniu czegoś od święta; w święta bowiem łatwiej osłabić naszą czujność, a jak na ironię właśnie wtedy jest ona bardzo potrzebna, bo w tym okresie produkujemy rekordowe ilości śmieci czy marnujemy najwięcej w skali roku żywności! Bądź więc zero waste także przy okazji Bożego Narodzenia, a święta planuj i przygotowuj w duchu less waste!
Wiele osób wyczekuje świąt Bożego Narodzenia. Już w połowie listopada w miastach startują świąteczne jarmarki i zmienia się atmosfera. Pojawiają się bombki i światełka, zastanawiamy się nad wyborem choinki, szukamy prezentów dla bliskich, a także planujemy posiłki. W ferworze przygotowań łatwo zapomnieć, że pomimo radosnej atmosfery świąt, są one dużym zagrożeniem dla środowiska.
Fakty? W okresie przedświątecznym produkuje się i sprzedaje ogromne ilości wstążek i papieru pakowego. Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda obliczyli, że gdyby każda rodzina w USA użyła ponownie dwóch stóp (60,96 cm) świątecznych wstążek, zaoszczędzone 38 000 mil (61 155 km) pozwoliłoby na zawiązanie kokardy wokół całej Ziemi! Z kolei, gdyby każda amerykańska rodzina opakowała trzy prezenty używając ponownie starego papieru, zaoszczędzona ilość wystarczyłaby, żeby pokryć 45 000 boisk piłkarskich.
Podczas świąt marnujemy ogromne ilości jedzenia. Według badań, w Europie rocznie wyrzuca się 88 milionów ton jedzenia, a gospodarstwa domowe odpowiedzialne są za ponad połowę strat. Podobnie rzecz ma się z prezentami – według obliczeń, w samej Australii niechciane upominki przyczyniają się do produkcji śmieci wartych 400 milionów dolarów.
Okres Bożego Narodzenia to czas przyjemności i spotkań w rodzinnym gronie, ale również poważne obciążenie dla systemów gospodarki odpadowej. Przedświąteczne tygodnie to również szczyt sezonu dla stacjonarnych i internetowych sklepów, co przyczynia się nie tylko do wzmożonej produkcji odpadów, ale również sporych emisji gazów cieplarnianych.
Jak zapobiegać powstawaniu śmieci w trakcie świąt? „Najprostszym, ale również najbardziej efektywnym sposobem będzie ponowne użycie posiadanych w domu materiałów. Prezenty wcale nie muszą być opakowane błyszczącym, wzorzystym papierem, bo równie dobrze sprawdzi się szary, ozdobiony odręcznymi rysunkami. Domowe śmieci można również przekształcić w choinkowe ozdoby – np. zużyte żarówki można pomalować, dzięki czemu zmienią się w bombki, a ze starych kartek można przygotować girlandy” - radzi Luiza Bortkiewicz, Idealbin, firmy produkującej kontenery na śmieci wyposażone w zgniatarki i czujniki wysyłające sygnały o potrzebie ich odbioru.
Niestety takie inteligentne kontenery to wciąż rzadkość, a szkoda, bo ułatwiają one także właściwą segregację odpadów. A poza tymi związanymi z podarunkami i resztkami jedzenia, których w tym okresie są ponadstandardowe ilości, jednym z największych poświątecznych problemów jest utylizacja choinki. Jeśli używamy sztucznej, pamiętajmy, żeby robić to przez kilkanaście sezonów. Jeżeli zaś zdecydujemy się na żywą, warto ją wypożyczyć lub zainwestować w drzewko w doniczce, co pozwala zasadzić je ponownie. Żeby uniknąć marnowania żywności, przygotujmy sobie dokładną listę zakupów oraz zaplanujmy ilość świątecznych posiłków. Niezjedzone potrawy można zapakować w wielorazowe pojemniki.
Organizacja świąt w duchu less waste i zachowanie w tym okresie postawy zero waste jest więc szczególnie ważne, by jeśli nawet nie udaje się nam ograniczyć generowania śladu środowiskowego, to przynajmniej go nie zwiększać. A można to czynić na wiele sposobów. Dla przykładu – poprzez zmianę podejścia do prezentów chociażby. Warto wyjść poza ramy tradycyjnych paczek i pakunków, oferując bliskim doświadczenia takie jak bilety na koncerty czy wspólną podróż. Świetnie sprawdzą się również jadalne podarunki. Jeśli jednak chcemy podarować komuś coś namacalnego, zadbajmy, żeby odznaczało się to wysoką jakością i było łatwe w naprawie.
Zbigniew Biskupski