Różnice między pompami ciepła typu monoblok i split. Kiedy się sprawdzają te rozwiązania?
Pompa ciepła (PC) to ekologiczne i najefektywniejsze obecnie źródło ciepła i chłodu. Urządzenie to zapewnia ciepło do ogrzania budynku w zimie, a w okresie letnim pozwala go schłodzić. Dodatkowo, bez względu na porę roku, pompa ciepła zabezpiecza użytkownikom ciepłą wodę użytkową.
Dla powietrznych pomp ciepła niskotemperaturowym dolnym źródłem ciepła jest powietrze atmosferyczne (zewnętrzne lub wentylacyjne). Ten rodzaj pomp dzielimy na dwa typy: monoblok i split.
Można śmiało powiedzieć, że pod względem technologicznym (fizyki działania) oba typy pomp ciepła to takie samo urządzenie, którego zadaniem jest pobieranie energii z powietrza i przekazanie jej do wodnej instalacji grzewczej. Dlaczego w takim razie mówimy o różnicach między pompami ciepła typu monoblok i split? Wszystkie różnice wynikają bezpośrednio z odmiennej konstrukcji tych urządzeń. Z kolei różnice te mają wpływ na komfort ich użytkowania.
Pompa ciepła typu monoblok
W pompach ciepła typu monoblok wszystkie podzespoły układu chłodniczego (wentylator, sprężarka, skraplacz, zawór rozprężny, parownik) umieszczone są w pojedynczej jednostce zewnętrznej. Z urządzenia wyprowadzone są króćce przyłączeniowe instalacji grzewczej.
Ten model pompy ciepła ma kilka zalet. Po pierwsze, ze względu na fabryczne wykonanie układu chłodniczego, urządzenie traktowane jest jako „hermetycznie zamknięte”. Dlatego nie zachodzi konieczność wykonywania okresowych kontroli szczelności układu. Do tego model PC monoblok ma najczęściej mniejszą pojemność instalacji chłodniczej. Kolejnym atutem monobloków jest montaż po stronie wodnej i dlatego może go wykonać instalator niekoniecznie legitymujący się uprawnieniami chłodniczymi.
Podstawową wadą rozwiązania typu monoblok jest konieczność zabezpieczenia przed zamarzaniem wody w wymienniku płytowym na wypadek zaniku zasilania elektrycznego. Dlatego najczęściej w naszej strefie klimatycznej stosujemy jedno z rozwiązań:
montaż dodatkowych zaworów spustowych, za pomocą których możemy spuścić wodę tylko z pompy ciepła i zewnętrznej części instalacji wodnej,
wykorzystanie akumulatora typu UPS do zasilania pompy obiegowej w celu zapewnienia przepływu wody mimo braku zasilania,
zastosowanie agregatu prądotwórczego do zasilania pompy ciepła,
wykonanie po stronie wodnej przyłącznej instalacji glikolowej, która spełnia warunki dla niskich temperatur,
wykonanie instalacji zewnętrznej instalacji wodnej z rur preizolowanych.
Pompa ciepła typu split
W pompach typu split układ chłodniczy składa się z dwóch jednostek. W zewnętrznej jednostce (zwanej też agregatem) znajdują się: wentylator, parownik, sprężarka i zawór rozprężny, a w wewnętrznej - skraplacz i pompa obiegowa układu grzewczego. Jednostka wewnętrzna może być dodatkowo wyposażona w grzałkę elektryczną, która wspomaga układ przy ujemnej temperaturze zewnętrznej.
Obie jednostki połączone są instalacją chłodniczą. W związku z tym, przy montażu pompy powietrza typu split należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że instalator musi posiadać odpowiednią wiedzę i uprawnienia potwierdzone certyfikatem. Do tego trzeba pamiętać, że instalacja nie jest w całości wykonana fabrycznie i nie może być traktowana jako hermetycznie zamknięta. Wg tzw. ustawy F-gazowej, wszystkie urządzenia niehermetycznie zamknięte o zawartości czynnika chłodniczego od 5 ton ekwiwalentu CO2, wymagają tzw. karty produktu czyli rejestracji w CRO (Centralnym Rejestrze Operatorów). Dla przykładu: dla czynnika R410A 5 ton ekwiwalentu CO2 odpowiada ilości 2,40 kg czynnika. W praktyce oznacza to, że pompa ciepła typu split o takiej ilości czynnika R410A już podlega rejestracji.
Użytkownik takiej pompy jest też zobowiązany do regularnych kontroli szczelności układu chłodzącego łączącego jednostki (co najmniej raz na 12 miesięcy), które można powierzyć tylko certyfikowanemu serwisantowi.
Za to, w przypadku modelu split nie musimy się martwić o zamarzanie wody w wymienniku, ponieważ cała wodna instalacja hydrauliczna znajduje się wewnątrz budynku.
Przykładem pompy ciepła powietrze/woda typu split jest NIBE SPLIT – urządzenie o modulowanej mocy grzewczej, które dostosowuje się do aktualnego zapotrzebowania budynku na ciepło, dzięki czemu urządzenia te zapewniają wyższą niż tradycyjne pompy, efektywność pracy. Technologia ta zapewnia większą trwałość, większy komfort i mniejsze zużycie prądu, dzięki czemu pompy ciepła osiągają wysoki współczynnik sprawności. Współczynnik sprawności COP pompy NIBE SPLIT 6 kW wynosi 5,32 przy A7/W35 wg EN14511.
Dla inwestora indywidualnego wybór między modelami monoblok czy split będzie się najczęściej sprowadzał do oceny kosztów, możliwości montażowych i aranżacyjnych. Pompy typu split są tańsze w zakupie. Monobloki są droższe, ale niższy jest koszt ich instalacji i eksploatacji, ponieważ nie wymagają montażu instalacji chłodniczej i wykonywania okresowych kontroli tej instalacji. Jednak dla pompy ciepła typu monoblok trzeba wykonać zabezpieczenie przed zamarzaniem. Split nie potrzebuje takiego zabezpieczenia, ponieważ jednostka wewnętrzna z obiegiem wodnym znajduje się w środku budynku. W związku z tym pompy typu split wymagają dodatkowego miejsca w domu na zamontowanie jednostki wewnętrznej.
Plusem obu modeli jest możliwość montażu ich w budownictwie wielorodzinnym (np. mieszkanie w bloku) lub na działkach, na których nie można zastosować pomp gruntowych. Oba typy urządzeń tak naprawdę mają tę samą specyfikę działania oraz osiągają takie same wydajności.
